සැඟවුණු ශ්රී සද්ධර්මය
අද වනවිට විවිධ වූ පුද්ගලයින් මෙන්ම සංඝයා වහන්සේලාද නිවන් දැකිය හැකි ධර්මය ඇත්තේ තමා ළඟ පමණයි වශයෙන් ත්රිපිටක ධර්මයට විවිධ වූ අර්ථ කථන පළකරමින් තමා වටා පිරිසක්ද සකස් කරගෙන සිටියි. ශ්රී සද්ධර්මය සැඟවී ගොස්ය කියා කීවාට එය පිළිගත නොහැක. එය හේතු සාධක සහිතවම පෙන්වා දිය යුතුය. වර්තමානය වනවිට ලෝක සත්ත්වයාගේ දහම් පිපාසය වැඩිවී ධර්ම ගවේශනයේ සෙදෙන්නන් බොහොමයක් සිටින බව සියලුම දෙනාට හැගී යයි. මේ අතර බුදුවරුන් යැයි කියා ගන්නා, රහතන් වහන්සේලා යැයි කියා ගන්නා, සෝ්වාන්, සකෘදාගාමීන් යැයි කියා ගන්නා පිරිස්ද සිටියි. මුදලට මාර්ගඵල ලබා දෙන්නන්ද සිටියි. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ්රාවකයන් ලෙස අපට මේවා එකවර ප්රතික්ෂේප කිරීමටද අයිතියක් නොමැත. බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ සඳහා අපට ඉතා පැහැදිලි ක්රම රටාවක් දී තිබේ. යම් මගක් අනුගමනය කරයි නම් එය ඇලීමට ගැටීමට හේතු සාධක වන්නේ නම්, එනම් රාග, ද්වේශ, මෝහ සහිත වන්නේ නම්, ඒ මග අතහැරිය යුතුය. යම් මගක් අනුගමනය කරන විට එය ඇලීමට ගැටීමට හේතු නොවන රාගක්ෂය ද්වේශක්ෂය මෝහක්ෂය වන මාර්ගයක් නම් ඒ මග අනුගමනය කරන ලෙස බුදු වදනෙහි සඳහන් වේ. මෙකල බොහෝ දේශකයන් තම මත අනුව නව අර්ත කතන දෙමින් වසර දෙදහසක පටන් ථේර පරපුරේ මහා සංඝ රත්නය අවිවාදයෙන් පිලිගෙන රැකගෙනආ ත්රිපිටක සූත්ර ධර්ම බිදහරාන්නටත් ඔවුන්ගේ මත ධර්මයට නොගැලපෙන බවට ශාක්ෂි ලෙස ත්රිපිටක ගත සූත්ර වලින් කරුනු පෙන්වුවහොත් ඒවා බමුනු මතයයි ප්රතිකෙෂ්ප කරමින් දැඩි මිසදිටු ගෙන ඇතිබව පෙනේ.
එසේ නම් අප විසින් කළ යුත්තේ මාර්ගඵලලාභීන් යැයි කියාගන්නා පිරිස් තුළ ඇලීමට ගැටීමට හේතුවන කෙළෙස් ප්රහීණ වී ඇත්ද, ඔවුන් පවසන මග යාමේදී අපගේ ඇලීමට ගැටීමට හේතුවන කෙළෙස් කොපමණ ප්රහීණ වී ඇත්ද, තව කොපමණ ප්රහීණ වීමට තිබේද වශයෙන් ප්රඥා ගෝචරව වටහාගත හැකිද යන්නත් උන්වහන්සේලාගේ දේශනා ත්රිපිටක ධර්මයට ගැළපෙනවාද යන්නත් සූත්රයට ධර්මයට විනයට සැසඳෙනවාද යන්නත් සොයා බැලීම සුදුසුය.
මීට වසර 500ට පමණ පෙර මළියදේව මහරහතන් වහන්සේ නමින් අරිහතුන් වහන්සේ නමක් වැඩසිටි බවට සියලු දෙනා අවිවාදයෙන් යුතුව පිළිගනී. ඊට පසුව එලෙස අරිහතුන් වහන්සේලා ගැන කිසිඳු සඳහනක් ඉතිහාස කතාවේ දැනගන්නට නොලැබේ. එලෙස මළියදේව නමින් මහරහතන් වහන්සේ කෙනෙකු වැඩසිට ඇති බව සියලුම දෙනා අවිවාදයෙන් පිළිගැනීමටත් අද බිහිවී සිටින මාර්ගඵල ලාභීන් ප්රතික්ෂේප කිරීමත් පිළිබඳ සළකා බැලීමේදී මළියදේව මහරහතන් වහන්සේ තමා අරිහතුන් වහන්සේ කෙනෙකු බව හේතු සාධක සහිතවම ඔප්පුකර ඇති බව අපට පසක් වේ.
භික්ෂූන් ප්රතිපත්ති පුරන තුරු බුද්ධ ශාසනය මාර්ගඵල ලාභීන්ගෙන් වඳ නොවේය යන්න බුද්ධ දේශනාවකි. නමුත් වර්තමානයේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ අඩුවක්ද නොවේ. නමුත් මාර්ගඵල ලාභීන් සිටීද යන්න සහ සිව්පිළිසිහිඹියාපත් අරිහතුන් වහන්සේලා සිටීද යන්න පිළිබඳව යම් කුකුසක් ඇතිවේ. ඉතිහාස කතාවේද මළියදේව මහරහතන් වහන්සේගෙන් පසුව එවැනි සඳහනක් නොවේ. එසේ නම් කොතන හෝ ප්රශ්නයක් ඇති බව පෙනේ. නිවන් දැකිය හැකි ශ්රී සද්ධර්මය විද්යමාන වේ නම් භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර ශාසන බ්රහ්ම චරියාවෙන් යුත් මගඵල ලාභීන් සිටින බවට අවිවාදයෙන් පිළිගත හැකි හේතුසාධක සහිතව ප්රකාශ කළ යුතුවේ.
තථාගතයන් වහන්සේ විසින් දේශනා කර ඇති ආකාරයට නිවන යනු රාගක්ෂයෝ නිබ්බාණං, ද්වේශක්ෂයෝ නිබ්බාණං, මෝහක්ෂයෝ නිබ්බාණං යන්නයි. එසේ නම් නිවන කරා ඇති මාර්ගය රාග, ද්වේශ, මෝහ ක්ෂය වන මාර්ගයකි. දුතීය සාරිපුත්ත සූත්රයෙහි සඳහන් වන ආකාරයට සෝවාන්වීමට නම් අංග හතරක් පූර්ණය කළ යුතුය. ඒවා නම් කළ්යාන මිත්ර සේවණය, සද්ධර්ම ශ්රවණය, යෝනිසෝමනසිකාරය සහ දහම්අනුදහම් පිළිවෙතයි. එනම් සෝවාන් වීමට කළ්යාන මිත්රයෙකුගෙන් සද්ධර්මය ශ්රවනය කර, ශ්රවනය කරන ධර්මය මෙනෙහි කරගෙන දහම් අනුදහම් පිළිවෙතෙහි යෙදිය යුතුය. කළ්යාන මිත්ර ආර්ය උතුමෙක් ගෙන් ධර්ම ශ්රවනය කරන සැදැහැති පින්වතුන් නුවන මෙහෙයවා මුලුහිතින් බන අසනවානම් මේ සෝතාපත්ති අංග හතරම පූර්නවන බව පෙන්වා ඇත. එසේ නම් අප විසින් සෝවාන් වීමට කළ යුත්තේ කළ්යාන මිත්රයකු සොයාගෙන සද්ධර්මය ශ්රවණය කිරිමයි. නෙත්තිප්රකරණයෙහි 29 වන පිටුවෙහි පෙන්වා දී ඇති ආකාරයට දස සංයෝජනයන්ගෙන් තුනක් වන සක්කාය දිට්ඨි, විචිකිච්ඡා, සීලබ්බතපරාමාස යන තුන් සංයෝජනයෝ දර්ශනයෙන් ප්රහීණ වන බවත් ඉතිරි හත භාවනාවෙන් ප්රහීණ වන බවත් මැනවින් දක්වා ඇත. මෙලෙස දර්ශනයෙන් ප්රහීණ කළයුතු කොටස ප්රහීණ වන්නේ ශ්රවනය තුළින්මය. මේ සඳහා සද්ධර්මය ශ්රවනය කර මූලික අවබෝධය ලබා ගත යුතුමය.
එසේ නම් ත්රිපිටක ධර්මයට අනුකූලව ධර්ම ගවේශනයේ යෙදෙන අපහට මීළගට කළයුතු වන්නේ කළ්යාන මිත්රයකු සොයා ගැනීම තුළින් ආර්ය ධර්මය ශ්රවනය කිරිමයි. කළ්යාන මිත්රයා යනු බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද උතුම් ශ්රී සද්ධර්මය ආර්ය උතුමෙකුගෙන් අසා දැනගත් ආර්ය ශ්රාවකයාය. එසේනම් එවැනි ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන් අසා දැනගතයුතු ධර්මය කුමක්ද?
ත්රිපිටකය පුරාම සොයා බැලුවද සෝතාපන්න වූ සියලුම දෙනා සෝවාන් වී ඇත්තේ ධර්මය අසා දැනගෙනයි. ගෞතම බුද්ධ ශාසනය තුළ ප්රථමයෙන් සෝවාන් වුණූ ගිහි කාන්තාව වන්නේ අනුශ්සව ප්රසන්නකාලී නැමැති ස්ත්රියකි. ඇය ධර්මය අසා දැනගෙන ඇත්තේ යක්ෂයින් දෙදෙනෙකු විසින් කරන ලද්දාවූ සාකච්ඡාවකිනි. ඒ එක් යක්ෂයෙකු බුදුපියාණන් වහන්සේගෙන් ධර්මය අසා පැමිණ අනෙක් යක්ෂයාට දේශනා කරන ලද අවස්ථාවේදීය. මහාවග්ග පාලියෙහි 1හි 85වන පිටුවෙහි සඳහන් වන ආකාරයට අස්සජී ස්ථවිර තෙමේ ශාරිපුත්ත පරිබ්රාජකයා හට දේශනා කළ ධර්මය නම් “හේතුවෙන් උපදින යම් ධර්ම කෙනෙක් වෙත්ද ඔවුන්ගේ හේතුව තථාගතයන් වහන්සේ වඳාළ සේක. ඔවුන්ගේ යම් නිරෝධයක් වේද එයද වඳාළ සේක. මහා ශ්රමණ තෙමේ මෙබඳු වාද ඇත්තේය” යැයි ඉක්බිති ශාරිපුත්ර පරිබ්රාජකයා මෙම ධර්මය අසා පහවූ රාගාදී රජස් ඇති පහවූ කෙළෙස්මල ඇති යම් කිසිවක් හටගැනීම ස්වභාව කොට ඇත්තේද ඒ සියල්ල නිරුද්ධ වීම ස්වභාවය කොට ඇතැයි යන සෝතාපත්තිමග්ග ඥානය උපන්නේය වශයෙන් සඳහන් වේ. මේ සිංහල තේරුමෙහි සෝතා පත්ති මග්ග ඤානය උපන්නේය යන්න යන්නට පාලියෙන් පෙන්වන්නේ ධම්ම චක්කුං උදපාදි කියාය එනම් දහම් ඇස පහලවිය යන්නයි. ඒකීවේ සෝතාපන්න වීම ගැනයි.
එසේනම් අප විසින්ද දැනගතයුතු ධර්ම ක්රමයේ(ධර්මයේ) සාරාංශය මෙයයි. මෙය තිලකුණ වැටහීමෙන් ලබන සිවුසස් දර්ශනයයි. එනම් අනිච්ච(අනිසි), දුක්ඛ(දුක), අනත්ත(අනාථ/අසාර බව) වැටහෙන විට නැගෙන සිවු සස් අවබෝදයයි(දුක්ඛ ආර්යසත්යය, දුක්ඛ සමුදය ආර්යසත්යය, දුක්ඛ නිරෝධ ආර්යසත්යය, දුක්ඛ නිරෝධගාමිනී පටිපදාආර්යසත්යය දකිනාවූ ඥානදර්ශනයයි). ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන් අසා දැනගතයුතු ධර්මය මෙයයි. මෙය අපට පොත් කියවා තේරුම් ගත නොහැක. තනිවම භාවනා කර තේරුම් ගත නොහැක. එවැනි ක්රම ධර්මානුකූල නොවේ. එසේනම් අප විසින් කළ යුත්තේ ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන්ම මෙය අසා දැනගැනීමයි. එවිට උන්වහන්සේගේ ශරීරයෙන් පිටවන්නාවූ ආර්ය මෛත්රී කිරණ වල බලපෑමද අපට උපනිශ්රයක් වී පංච නීවරණ සමණ වී විනීවරණ මොහොතක් උදාවේ. එවැනි අවස්ථාවකදී සවිතක්ක වූ සවිචාර වූ ප්රීති සුඛ ඒකාග්ගතාවයද සමග සෝතාපත්තිමග්ග ඥානය පහළ වේ ඵලයට පත්වේ.
ශ්රී සද්ධර්මය ලොව පවතී නම් උතුම් වූ ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේලාද සිටී නම් ඔබ ත්රිහේතුක උප්පත්තියක් ලබා දහම් පිපාසයෙන් සිටී නම් කුමටද තව තව ප්රමාද වන්නේ?
එසේ නම් අප විසින් කළ යුත්තේ මාර්ගඵලලාභීන් යැයි කියාගන්නා පිරිස් තුළ ඇලීමට ගැටීමට හේතුවන කෙළෙස් ප්රහීණ වී ඇත්ද, ඔවුන් පවසන මග යාමේදී අපගේ ඇලීමට ගැටීමට හේතුවන කෙළෙස් කොපමණ ප්රහීණ වී ඇත්ද, තව කොපමණ ප්රහීණ වීමට තිබේද වශයෙන් ප්රඥා ගෝචරව වටහාගත හැකිද යන්නත් උන්වහන්සේලාගේ දේශනා ත්රිපිටක ධර්මයට ගැළපෙනවාද යන්නත් සූත්රයට ධර්මයට විනයට සැසඳෙනවාද යන්නත් සොයා බැලීම සුදුසුය.
මීට වසර 500ට පමණ පෙර මළියදේව මහරහතන් වහන්සේ නමින් අරිහතුන් වහන්සේ නමක් වැඩසිටි බවට සියලු දෙනා අවිවාදයෙන් යුතුව පිළිගනී. ඊට පසුව එලෙස අරිහතුන් වහන්සේලා ගැන කිසිඳු සඳහනක් ඉතිහාස කතාවේ දැනගන්නට නොලැබේ. එලෙස මළියදේව නමින් මහරහතන් වහන්සේ කෙනෙකු වැඩසිට ඇති බව සියලුම දෙනා අවිවාදයෙන් පිළිගැනීමටත් අද බිහිවී සිටින මාර්ගඵල ලාභීන් ප්රතික්ෂේප කිරීමත් පිළිබඳ සළකා බැලීමේදී මළියදේව මහරහතන් වහන්සේ තමා අරිහතුන් වහන්සේ කෙනෙකු බව හේතු සාධක සහිතවම ඔප්පුකර ඇති බව අපට පසක් වේ.
භික්ෂූන් ප්රතිපත්ති පුරන තුරු බුද්ධ ශාසනය මාර්ගඵල ලාභීන්ගෙන් වඳ නොවේය යන්න බුද්ධ දේශනාවකි. නමුත් වර්තමානයේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ අඩුවක්ද නොවේ. නමුත් මාර්ගඵල ලාභීන් සිටීද යන්න සහ සිව්පිළිසිහිඹියාපත් අරිහතුන් වහන්සේලා සිටීද යන්න පිළිබඳව යම් කුකුසක් ඇතිවේ. ඉතිහාස කතාවේද මළියදේව මහරහතන් වහන්සේගෙන් පසුව එවැනි සඳහනක් නොවේ. එසේ නම් කොතන හෝ ප්රශ්නයක් ඇති බව පෙනේ. නිවන් දැකිය හැකි ශ්රී සද්ධර්මය විද්යමාන වේ නම් භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර ශාසන බ්රහ්ම චරියාවෙන් යුත් මගඵල ලාභීන් සිටින බවට අවිවාදයෙන් පිළිගත හැකි හේතුසාධක සහිතව ප්රකාශ කළ යුතුවේ.
තථාගතයන් වහන්සේ විසින් දේශනා කර ඇති ආකාරයට නිවන යනු රාගක්ෂයෝ නිබ්බාණං, ද්වේශක්ෂයෝ නිබ්බාණං, මෝහක්ෂයෝ නිබ්බාණං යන්නයි. එසේ නම් නිවන කරා ඇති මාර්ගය රාග, ද්වේශ, මෝහ ක්ෂය වන මාර්ගයකි. දුතීය සාරිපුත්ත සූත්රයෙහි සඳහන් වන ආකාරයට සෝවාන්වීමට නම් අංග හතරක් පූර්ණය කළ යුතුය. ඒවා නම් කළ්යාන මිත්ර සේවණය, සද්ධර්ම ශ්රවණය, යෝනිසෝමනසිකාරය සහ දහම්අනුදහම් පිළිවෙතයි. එනම් සෝවාන් වීමට කළ්යාන මිත්රයෙකුගෙන් සද්ධර්මය ශ්රවනය කර, ශ්රවනය කරන ධර්මය මෙනෙහි කරගෙන දහම් අනුදහම් පිළිවෙතෙහි යෙදිය යුතුය. කළ්යාන මිත්ර ආර්ය උතුමෙක් ගෙන් ධර්ම ශ්රවනය කරන සැදැහැති පින්වතුන් නුවන මෙහෙයවා මුලුහිතින් බන අසනවානම් මේ සෝතාපත්ති අංග හතරම පූර්නවන බව පෙන්වා ඇත. එසේ නම් අප විසින් සෝවාන් වීමට කළ යුත්තේ කළ්යාන මිත්රයකු සොයාගෙන සද්ධර්මය ශ්රවණය කිරිමයි. නෙත්තිප්රකරණයෙහි 29 වන පිටුවෙහි පෙන්වා දී ඇති ආකාරයට දස සංයෝජනයන්ගෙන් තුනක් වන සක්කාය දිට්ඨි, විචිකිච්ඡා, සීලබ්බතපරාමාස යන තුන් සංයෝජනයෝ දර්ශනයෙන් ප්රහීණ වන බවත් ඉතිරි හත භාවනාවෙන් ප්රහීණ වන බවත් මැනවින් දක්වා ඇත. මෙලෙස දර්ශනයෙන් ප්රහීණ කළයුතු කොටස ප්රහීණ වන්නේ ශ්රවනය තුළින්මය. මේ සඳහා සද්ධර්මය ශ්රවනය කර මූලික අවබෝධය ලබා ගත යුතුමය.
එසේ නම් ත්රිපිටක ධර්මයට අනුකූලව ධර්ම ගවේශනයේ යෙදෙන අපහට මීළගට කළයුතු වන්නේ කළ්යාන මිත්රයකු සොයා ගැනීම තුළින් ආර්ය ධර්මය ශ්රවනය කිරිමයි. කළ්යාන මිත්රයා යනු බුදුරජාණන් වහන්සේ විසින් දේශනා කරන ලද උතුම් ශ්රී සද්ධර්මය ආර්ය උතුමෙකුගෙන් අසා දැනගත් ආර්ය ශ්රාවකයාය. එසේනම් එවැනි ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන් අසා දැනගතයුතු ධර්මය කුමක්ද?
ත්රිපිටකය පුරාම සොයා බැලුවද සෝතාපන්න වූ සියලුම දෙනා සෝවාන් වී ඇත්තේ ධර්මය අසා දැනගෙනයි. ගෞතම බුද්ධ ශාසනය තුළ ප්රථමයෙන් සෝවාන් වුණූ ගිහි කාන්තාව වන්නේ අනුශ්සව ප්රසන්නකාලී නැමැති ස්ත්රියකි. ඇය ධර්මය අසා දැනගෙන ඇත්තේ යක්ෂයින් දෙදෙනෙකු විසින් කරන ලද්දාවූ සාකච්ඡාවකිනි. ඒ එක් යක්ෂයෙකු බුදුපියාණන් වහන්සේගෙන් ධර්මය අසා පැමිණ අනෙක් යක්ෂයාට දේශනා කරන ලද අවස්ථාවේදීය. මහාවග්ග පාලියෙහි 1හි 85වන පිටුවෙහි සඳහන් වන ආකාරයට අස්සජී ස්ථවිර තෙමේ ශාරිපුත්ත පරිබ්රාජකයා හට දේශනා කළ ධර්මය නම් “හේතුවෙන් උපදින යම් ධර්ම කෙනෙක් වෙත්ද ඔවුන්ගේ හේතුව තථාගතයන් වහන්සේ වඳාළ සේක. ඔවුන්ගේ යම් නිරෝධයක් වේද එයද වඳාළ සේක. මහා ශ්රමණ තෙමේ මෙබඳු වාද ඇත්තේය” යැයි ඉක්බිති ශාරිපුත්ර පරිබ්රාජකයා මෙම ධර්මය අසා පහවූ රාගාදී රජස් ඇති පහවූ කෙළෙස්මල ඇති යම් කිසිවක් හටගැනීම ස්වභාව කොට ඇත්තේද ඒ සියල්ල නිරුද්ධ වීම ස්වභාවය කොට ඇතැයි යන සෝතාපත්තිමග්ග ඥානය උපන්නේය වශයෙන් සඳහන් වේ. මේ සිංහල තේරුමෙහි සෝතා පත්ති මග්ග ඤානය උපන්නේය යන්න යන්නට පාලියෙන් පෙන්වන්නේ ධම්ම චක්කුං උදපාදි කියාය එනම් දහම් ඇස පහලවිය යන්නයි. ඒකීවේ සෝතාපන්න වීම ගැනයි.
එසේනම් අප විසින්ද දැනගතයුතු ධර්ම ක්රමයේ(ධර්මයේ) සාරාංශය මෙයයි. මෙය තිලකුණ වැටහීමෙන් ලබන සිවුසස් දර්ශනයයි. එනම් අනිච්ච(අනිසි), දුක්ඛ(දුක), අනත්ත(අනාථ/අසාර බව) වැටහෙන විට නැගෙන සිවු සස් අවබෝදයයි(දුක්ඛ ආර්යසත්යය, දුක්ඛ සමුදය ආර්යසත්යය, දුක්ඛ නිරෝධ ආර්යසත්යය, දුක්ඛ නිරෝධගාමිනී පටිපදාආර්යසත්යය දකිනාවූ ඥානදර්ශනයයි). ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන් අසා දැනගතයුතු ධර්මය මෙයයි. මෙය අපට පොත් කියවා තේරුම් ගත නොහැක. තනිවම භාවනා කර තේරුම් ගත නොහැක. එවැනි ක්රම ධර්මානුකූල නොවේ. එසේනම් අප විසින් කළ යුත්තේ ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේ කෙනෙකුගෙන්ම මෙය අසා දැනගැනීමයි. එවිට උන්වහන්සේගේ ශරීරයෙන් පිටවන්නාවූ ආර්ය මෛත්රී කිරණ වල බලපෑමද අපට උපනිශ්රයක් වී පංච නීවරණ සමණ වී විනීවරණ මොහොතක් උදාවේ. එවැනි අවස්ථාවකදී සවිතක්ක වූ සවිචාර වූ ප්රීති සුඛ ඒකාග්ගතාවයද සමග සෝතාපත්තිමග්ග ඥානය පහළ වේ ඵලයට පත්වේ.
ශ්රී සද්ධර්මය ලොව පවතී නම් උතුම් වූ ආර්ය ශ්රාවකයාණන් වහන්සේලාද සිටී නම් ඔබ ත්රිහේතුක උප්පත්තියක් ලබා දහම් පිපාසයෙන් සිටී නම් කුමටද තව තව ප්රමාද වන්නේ?